U oktobru 1938. godine 15.000 Jevreja poljskog porijekla protjerano je iz Njemačke i iskrcano na poljskoj granici. Antisemitska poljska vlada odbila ih je primiti.
9. novembra svake godine obilježava se Međunarodni dan borbe protiv fašizma i antisemitizma. Ovaj datum je značajan jer je u noći između 9. i 10. novembra 1938. godine nacistička Njemačka počela genocid nad jevrejskim narodom. Opljačkani su jevrejski domovi, trgovine, gradovi i sela. Zbog količine razbijenog stakla tokom ove noći ista je nazvana “Kristalna noć” (Kristalnacht). Tokom ove noći ubijeno je više od 90 Jevreja, spaljeno 177 sinagoga. Oko 30.000 Jevreja je uhapšeno i odvedeno u koncentracione logore.
Nakon ovoga počeo je projekat progona svih “neprijatelja njemačke države”. Progonjeni/e i ubijani/e su Jevreji, Romi, homoseksualci, kriminalci, ljudi sa poteškoćama u razvoju, politički disidenti/kinje, komunisti/kinje, socijalisti/kinje, španske republikanske izbjeglice. U suštini progonjeni/e su svi/e koji/e se nisu uklapali/e u ideju arijevskog njemačkog društva.
Ova akcija je samo jedan u nizu napora Centra za mlade KVART Prijedor da u javnom prostoru ponosno i revnosno promovišu antifašističke vrijednosti i naslijeđe, te ukažu na značaj antifašističke borbe u vremenu kada se sve češće negiraju istorijske činjenice, aktuelni su revizionizam i zloupotreba antifašizama u promociji etnonacionalnih retorika politčkih lidera u Bosni i Hercegovini, a i šire.
Branko Ćulibrk, izvršni direktor Centra za mlade KVART iz prijedora je naglasio da antifašistička borba nije samo dio istorije kada se borba vodila protiv okupatora, ona je godinama njegovana i slavljena kao odraz snažnog otpora protiv nepravde koja je učinjena mnogima i nakon Drugog svjetskog rata. „Fašizam je tokom godina mutirao, transformisao se i dobio obrise različitih razmjera koji je nažalost zahvatio i naše društvo. Na nama je da ga prepoznamo te hrabro i istrajno, ali prije svega solidarno, potiskujemo iz našeg društva. Naša moralna dužnost je da tekovine antifašizma slavimo i promovišemo njegove vrijednosti kako bismo živjeli pravednije i slobodnije živote, posebno u vremenu kada fašizam leti visoko na krilima mutiranih ideologija, ksenofobije, brutalnog kapitalizma i sličnih pojednostavljenih koncepata koji mobilišu mase kroz dobro razvijene mehanizme propagande.“
Borba protiv fašizma danas se ne smije zadržavati samo na održavanju sjećanja na slavnu ali i tragičnu prošlost naših krajeva, već mora podrzumijevati borbu protiv sve većih socijalnih i klasnih razlika, ali i solidarnost sa svim potlačenima i borbu protiv privilegovanih.
„Zato danas stojimo uz sve neprivilegovane pripadnike i pripadnice našeg društva. Posebno mi iz Prijedora imamo obavezu prema Mladenu Stojanoviću, Muharemu Suljanoviću, Miri Cikoti, Esadu Midžiću i hiljadama drugih naših predaka da ne dopustimo da iznevjerimo njihove ideale za koje su dali život. Antifašistička borba i solidarnost su ključne u stremljenju ka razbijanju jednoumlja, ravnodušnosti i apatije okruženja u kojem živimo.“ dodao je Ćulibrk.
Smrt fašizmu, sloboda narodu!