Svjesni da je nezaposlenost ključni razlog za iseljavanje stanovništva, neke lokalne vlasti čine sve kako bi privukle investitore i svojim sugrađanima obezbijedile posao.
Uz Banjaluku, koja kao administrativni i univerzitetski centar RS nudi mnoge mogućnosti kakve manji gradovi ne mogu imati, po stopi zaposlenosti stanovništva rekorderi u Srpskoj su Derventa, Kotor Varoš i Kostajnica. U stopu ih prate po preduzetničkom duhu još od prije rata poznati Laktaši, a i grad Prijedor čini sve više napora da privuče poslodavce, te da mlade ljude motiviše da uče vještine koje će im omogućiti da se zaposle.
Grad gradi fabriku na kredit za Slovence
Grad Prijedor se čak zadužio, kako bi poslodavcu iz Slovenije sagradio objekat za fabriku, samo da bi Prijedorčani dobili, u perspektivi, oko 400 radnih mjesta.
Naime, grad je podigao 2,4 miliona KM kredita za kapitalne projekte, a najveći dio tog novca, čak 1.375.000 KM gradska uprava će potrošiti na izgradnju objekta u poslovnoj zoni “Celpak”, namjenjenog slovenačkoj firmi “Kolektor”, da pokrene proizvodnju dijelova za elektro motore i pumpi za gorivo.
– Slovenci, koji već posluju u Laktašima i Srpcu, trebalo bi da odmah zaposle 50 ljudi, a broj radnika će se vremenom uvećati na 400 – rekao je gradonačelnik Prijedora Milenko Đaković.
Kotorvarošani nisu gradili fabrike za investiture, jer za to nije ni bilo potrebe, pošto ovaj gradić na Vrbanji ima dugu industrijsku tradiciju. Napuštene predratne fabrike, ili lokacije na kojima su se one nalazile, zahvaljujući okretnoj opštinskoj vlasti, “popunjene” su hiljadama radnika, koji proizvode sportsku opremu, obuću, čarape, bicikle, dijelove za automobile ili stolariju.
Investitori, domaći, strani, ali i Kotorvarošani koji su se vratili iz izbjeglišta, rado ulažu u ovu opštinu. Tako Kotor Varoš danas ima 5.200 zaposlenih, uglavnom u industriji, te prema procjenama opštinara, svega nekoliko stotina “realno nezaposlenih” stanovnika, dok ostali, koji se “vode na birou”, ustvari rade na crno u Njemačkoj ili Austriji. Procenat zaposlenih u Kotor Varošu danas je za 6,7 odsto veći nego prije rata.
Načelnik neće da smeta privrednicima
Tajna kotorvaroškog privrednog buma je jednostavna: lokalni političari se već godinama trude da privrednicima budu na usluzi.
– Trudimo se da im pomognemo, a ako im ne možemo pomoći, onda da im bar ne smetamo – kaže lakonski načelnik opštine Zdenko Sakan.
Portparol opštine Slobodan Petrović je rječitiji. Objašnjava da se ovdje prema potrebama privrede “kroji” i “štima” sve, od obrazovanja do infrastrukture. Tako je u Srednjoškolskom centru ukinuta gimnazija, a uvedeni smjerovi za obućare i CNC tehničare. Opština je potpisala i sporazum sa banjalučkim Mašinskim fakultetom o obrazovanju inženjera. Sljedeći zadatak je asfaltiranje puta prema Kneževu, odakle dolazi veliki broj radnika.
– Izlazimo im u susret i kada je u pitanju izdavanje dozvola. Svi papiri, potrebni za pokretanje biznisa, u Kotor Varošu se mogu završiti za najviše dva dana. Kada kupi nekretnine u cilju pokretanja biznisa, investitoru opština obezbijedi infrastrukturu – kaže Petrović i podsjeća da je Kotor Varoš dobio i BRC sertifikat, kao lokalna zajednica sa povoljnim poslovnim okruženjem.
Uz četiri fabrike koje zapošljavaju većinu Kotorvarošana, ali i radnika koji na posao svako jutro dolaze iz Banjaluke, Kneževa, Čelinca i Laktaša, nedavno je otvorena još jedna.
– Braća Zeba, a to je povratnička porodica, otvorili su pogon za proizvodnju bravarije za izvoz. Za sada zapošljavaju 15 radnika, ali spremni su da prošire proizvodnju – kaže Petrović.
Laktašani se laktaju za kancelariju, ali neće u fabriku
Proširenje proizvodnje u Kortor Varoši sve je veći problem i to zbog – nedostatka radnika, pogotovo kvalifikovanih metalaca. Sa sličnim problemima se suočava i opština Laktaši, jedna od najrazvijenijih u RS. Zato je nedavno održana manifestacija “Dani zapošljavanja”, na kojoj je više od 20 poslodavaca sa područja ove opštine ponudilo više od 350 radnih mjesta, uglavnom na poslovima fabričkih radnika, skladištara, montažera, kontrolora, vozača, te inženjera mašinstva i građevine.
Manifestaciju su organizovali opština Laktaši i agencija “Lir evolucija”, u saradnji sa Agencijom za posredovanje u zapošljavanju “Spektar”, te partnerima Zavodom za zapošljavanje RS, Pčelarskom zadrugom “Krajinamed” i Školom učenika u privredi Banjaluka, a u okviru projekta “Jačanje lokalnih partnerstava za unapređenje tržišta rada i povećanje zaposlenosti” kojeg finansiraju EU i Međunarodna organizacija rada.
– I kod nas većina želi da se zaposli u administraciji, dok ih industrija i fabrike mnogo ne interesuju. Nastojimo privući investitore, u tome uveliko uspijevamo, ali kada treba obezbediti radnike onda to ide teško i sporo – kaže načelnik Laktaša Ranko Karapetrović. Dodaje da se u opštini trude da pomognu i privrednicima, a i onima koji traže posao.
Privredni bum na granici Evropske unije
Kostajnica, mala opština na granici prema Hrvatskoj u posljednjih pet godina se naglo razvija, a privreda ove opštine se zasniva na tekstilnoj i drvnoj industriji. Preduzeća su uglavnom izvozno orijentisana.
Od 1.300 zaposlenih u Kostajnici njih 900 radi u proizvodnji. Jedna od inostranih firmi koje su ovdje otvorile pogone je italijanski proizvođač opreme za bicikle “Kajak”. Prije pet godina počeli su sa 50 radnika i svake godine proširuju proizvodnju, pa sada zapošljavaju 230 Kostajničana.
EuroBlic-srpskainfo.com